NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
إِبْرَاهِيمُ
بْنُ مُوسَى
الرَّازِيُّ
أَخْبَرَنَا
عِيسَى
حَدَّثَنَا هِشَامٌ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ
عَائِشَةَ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهَا
أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
كَانَ
يَدْعُو
بِهَؤُلَاءِ
الْكَلِمَاتِ
اللَّهُمَّ
إِنِّي
أَعُوذُ بِكَ
مِنْ فِتْنَةِ
النَّارِ
وَعَذَابِ
النَّارِ
وَمِنْ شَرِّ
الْغِنَى
وَالْفَقْرِ
Âişe (r.anhâ)'den
rivayet edildiğine göre, Nebi (s.a.v.) şu sözlerle duâ ederdi:
"Allah'ım!
Cehennemin fitnesinden (Cehenneme götürecek kötü amellerden) Cehennemin
azabından zenginlik ve fakirliğin şerrinden sana sığınırım."
İzah:
Buharî, deavat; Müslim,
zikr; Nesaî, isti'âze; Tirmizî, deavat; İbn Mace, dua; Ahmed b. Hanbel, VI, 57,
207.
Hadis-i şerifin İbn
Mâce'deki rivayeti şu mânâyı verecek lafızlar ihtiva etmektedir: "Şüphesiz
Resülullah (s.a.v.) şu sözlerle dua ederdi: Allah mı, cehennemin fitnesinden ve
azabından, kabrin fitnesinden ve azabından, zenginlik fitnesinin şerrinden ve
fakirlik fitnesinin şerrinden sana sığınırım. Mesihü'd-Deccâl'in fitnesinden de
sana sığınırım. Allah'ım! Hatalarımı kar ve dolu suyuyla yıka, beyaz elbiseyi
kirlerden temizlediğin gibi, benim kalbimi de hatalardan temizle. Doğu ile
batının arasım açtığın gibi benimle halalarımın arasım da aç. Allah'ım!
Tenbellikten, ihtiyarlıktan, günahtan ve borçtan sana sığınırım."
Görüldüğü gibi İbn
Mâce'nin rivayeti oldukça uzundur.
Hadis-i şerifte beyân
edilen "Cehennemin fitnesi"nden maksat, "kişinin Cehenneme
girmesine sebeb olacak olan kötü amellerdir." Efendimiz hem bu amellerden
hem de Cehennem azabından Rabbine sığınmıştır. Çeşitli vesilelerle ifâde
edildiği gibi, Hz. Peygamber'in bu şekilde dua etmesi Cehenneme gireceği
korkusundan değil, ümmetine öğretme maksadına mebnidir.
Zenginliğin Şerri:
Allah'ın verdiği malda cimrilik edip onun istediği yollarda harcamamak, zekât,
fitre gibi mâli görevleri ihmal etmek ya da malı haram yollarda harcamak ve mal
sebebiyle kibirlenmek, övünmektir.
Fakirliğin Şerri:
Allah'ın verdiğine razı olmamak, Allah'ın taksimine isyan etmek, yoksulluğa
sabretmemek, zenginlerin elindekini kıskanıp ona göz dikmektir.
Fakirliğin çeşitli
mânâları vardır:
a. Mal azlığı zekâtın
sarf yerlerinin belirtildiği âyette geçen fukara, malı az olanlardır.
b. Nefsin fakirliği.
Bu, nefsin tama ve aç gözlülüğüdür. "Kanaati yitiren kişiyi mal
zenginleştirmez" diye meşhur olan sözde kast edilen bu fakirliktir.
c. Allah'a muhtaçlık:
Bu nevi fakirlik, zengin-fakir, zayıf-kuvvetli tüm insanlığa şâmildir. = Ey
insanlar! Siz Allah'a muhtaçsınız"[Fâtır 15.] âyet-i kerimesinde bu
fakirliğe işaret edilmiştir.
Hz. Peygamberin
duasında, Allah'a sığındığı fakirlik şüphesiz ilk iki sınıf fakirliktir.
Allah'ın koruması olmasa, mal ya da nefis fakirliğinin sebeb olmayacağı
kötülük, doğurmayacağı fitne yoktur. Bugün insanlığın başına belâ olan bazı
rejimler, zenginlik-ve fakirlik fitnelerinin eseridir. Büyük düşünürlerden
Sadî'nin Gülistan adındaki eserinde "fakir zorla almaya kalkmadan önce ona
ver" mânâsındaki sözü, bugünün fitnesine senelerce evvel yazılmış bir
reçetedir.